Vaccin solidariteit. De enige manier om Covid-19 wereldwijd te verslaan.

Het Witte Huis overweegt om het intellectueel eigendom van COVID-19 vaccinproducenten tijdelijk op te heffen. Dit kan een flinke bijdrage leveren in de strijd tegen de wereldwijde coronapandemie. In de Verenigde Staten heeft men inmiddels langzaam door dat het dweilen met de kraan open is als we vervallen in vaccin nationalisme.

De EU is nu al weken in strijd met haar vaccinleveranciers om leveringen, met de eigen lidstaten om de verdeling, en met derde landen zoals het Verenigd Koninkrijk om de export van vaccins. Het zogeheten export autorisatie mechanisme dat de Europese Commissie heeft ingesteld is ondertussen een heet hangijzer gebleken. De Europese regeringsleiders onderstrepen het belang van transparantie en het gebruik van exportcontroles op Covid-19 vaccins. Het mechanisme, geïntroduceerd door de Europese Commissie, raakt echter vooral AstraZeneca en het Verenigd Koninkrijk. Dreigen met eventuele exportverboden moet ertoe dwingen dat bedrijven zich aan de gemaakte afspraken houden: eerst voldoen aan het contract met de EU, voordat je mag exporteren. Het doet denken aan het America First van Trump. Ik heb daar bepaald geen positieve associaties mee.

Er heerst een reëel gevaar in vaccin nationalisme. Onze positie als voorvechter voor de op regels gebaseerde wereldwijde handel kan in het geding komen als de Europese Commissie met de exportautorisatie vaccins tegenhoudt. Deze protectionistische houding kan daarnaast leiden tot een wereldwijde protectionistische reflex. Dit zal de beschikbaarheid van grondstoffen voor vaccins, en de vaccins zelf mogelijk nog schaarser maken. In tijden van wereldwijde tekorten zal dit pad alleen maar naar meer problemen leiden.

Een manier om wereldwijd meer vaccins beschikbaar te maken is een zogeheten ’TRIPS waiver’ in de Wereldhandelsorganisatie. Al maanden vragen verschillende Europarlementariërs, waaronder ikzelf, om de tijdelijke opheffing van bepaalde patenten op producten die nodig zijn voor de productie van Covid-19 vaccins. Deze waiver kan bijdragen aan de wereldwijde productie van vaccins, en deze beschikbaar maken voor ontwikkelingslanden die niet genoeg middelen hebben om zelf vaccins te produceren. Het huidige mechanisme om vaccins in ontwikkelingslanden beschikbaar te maken, COVAX, werkt gewoonweg niet snel genoeg om de pandemie wereldwijd te beteugelen.

We moeten op zoek naar andere mogelijkheden om globaal meer vaccins te produceren. De TRIPS waiver kan hier een goede stap in zijn. Dit draagt bij aan de snelheid van de verspreiding en toediening van vaccins, en wereldwijd herstel. De Europese Commissie streeft internationale solidariteit na. In dit geval betekent het dat we exportrestricties vermijden, en landen wereldwijd de mogelijkheid geven om vaccins te produceren.

We willen allemaal weer op vakantie, vrij reizen en naar onze dierbaren. Onze bedrijven kunnen niet wachten om weer aan de slag te gaan. We moeten ons afvragen hoe verkapt vaccin nationalisme bijdraagt aan de globale strijd tegen Covid-19. Onze systeemrivalen China en Rusland duiken al in het gat dat de EU nu laat vallen. Om te voorkomen dat de EU haar hand internationaal verspeelt en internationale solidariteit niet meer geloofwaardig kan nastreven, is het noodzakelijk dat de Europese Commissie een open houding blijft aannemen. Verval niet in nationalisme noch privileges, dat is funest voor onze gezondheid en economie.